DEMİR ÖKÇE / ODA

Dünyada çok büyük bir okur kitlesinin ilgisini kazanmis olan büyük yazar Jack London, varsayimlar üzerine kurdugu ünlü romani Demir Ökçe'yle isçi sinifi yazininda hakli bir yer almistir. Marx'in yapitlarinin çogunun Amerika'da yayimlanmadigi bir dönemde (1906), isçi hareketlerinin dogusuyla birlikte kitlelerin bir isçi sinifi yazari arayisina yanit veren tek yazar Jack London olmustur. Isci sinifi yazini, isçi hareketinin gücünün bir ölçüsü, bir ifadesi olacak biçimde gelisebilir ancak; bu noktadan bakildikça, o dönem Amerika'sinda ancak isçi sinifinin gelisen bilincini yansitan ürünlerin ortaya konmasi beklenebilirdi; Iste, Jack London'in ölmezliginde büyük payi olan 'Demir Ökçe', bu gereksinmeyi doyurmakla toplumcularin ilgisini ayakta tutmayi basarmistir. Demir Ökçe'nin bugün bile bir toplumcu roman niteligini korumasi, yazarin kapitalizme yönelttigi agir elestirilerden kaynaklanmaktadir. Kapitalist sistemin savunuculari, romanin kahramani Ernest Everhard'in acimasiz elestirileriyle asagilanmakta, toplumun en güçlü, en zengin kisilerine yani yönetici sinifa agir bir dille hakaret edilmektedir. Bedensel gücü, bilgisi, ileri görüslülügü ve yürekliligi ile örnek bir devrimci olarak idealize edilen Everhard, yazarin kizi Joan London'in sözleriyle, "...Jack London'in olmak istedigi devrimci tipidir." Marx'in yapitlari Demir Ökçe'nin yazildigi 1906 yilinda Ingilizceye çevrilmis olsaydi, Jack London kapitalist toplumdaki ikilemi sergilemekle kalmaz, artideger ve üretim - fazlasi konularinda daha dogru çözümlemeler getirebilirdi kuskusuz. Yazarin gözler önüne serdigi bu savas, daha çok bireysel güçler arasinda gelismektedir. Romanda doga - üstü bir varlik, bir "sarisin canavar" olarak betimlenen Everhard'in çevresi, yazarin gelenegine uygun olarak, Idealize edilmis kisilerle doludur. Ancak bunlar, yukarida sözünü ettigimiz gereksinmeyi karsilamaktan, ilgiyi kazanmaktan irak tutmamistir Demir Ökçe'yi. Ayni ilgi, günümüzde de sürmektedir. Demir Ökçe'nin ünü, Jack London'in ölümünden sonra, özellikle Ikinci Dünya Savasi sonrasinda yönetici siniflarin tüm güçlerini ortaklasmaciliga karsi kullandirmaya basladiginda büyümüs ve bu ün, günümüze dek korunmustur. Bukharin'in toplumcu kitaplar listesine aldigi, yazari Amerikali olan tek kitap, Demir Ökçe'dir.

• Yayınevi ODA YAYINLARI
• Yazar JACK LONDON